Biogazownia komunalna – sposób na wsparcie gmin w wypełnianiu limitów recyklingu
Gospodarka odpadami komunalnymi, zapewnienie dostaw ciepła, stabilne i bezpieczne dostawy energii – to wyzwania, które niejednemu samorządowcowi spędzają sen z powiek. Nowoczesne rozwiązania w dziedzinie czystej energii pozwalają jednak wspomagać gminy w realizacji tych zadań. Do takich rozwiązań należą biogazownie komunalne. Czym są i jakie korzyści niosą dla gminy i lokalnej społeczności?
Zadania i obowiązki gminy
Na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gminy w Polsce są zobowiązane do osiągnięcia określonych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. Jednocześnie ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym nakłada na gminy obowiązek zaopatrzenia mieszkańców m.in. w energię elektryczną i cieplną. Są to wprost wymienione w ustawie zadania własne gminy. W realizacji tych zadań, polegających na zaopatrzeniu w energię elektryczną, cieplną przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu recyklingu odpadów komunalnych, mogą pomóc nowoczesne biogazownie komunalne.
Biogazownia komunalna – co to jest i czym różni się od biogazowni rolniczej?
Biogazownia jest rodzajem instalacji, która poprzez wykorzystywanie naturalnych procesów fermentacji i przetwarzaniu odpadów zielonych i komunalnych pozwala na pozyskiwanie biogazu, a ostatecznie energii elektrycznej i cieplnej. Ponadto w toku całego procesu umożliwia wyprodukowanie nawozów, które później mogą być wykorzystywane w rolnictwie. Co istotne, będąc przy temacie rolnictwa, należy rozróżnić biogazownię komunalną od rolniczej. Proces fermentacji mokrej substratów organicznych jest w obu przypadkach taki sam.. Różnica leży po stronie dostarczania wsadu do biogazowni. W przypadku biogazowni rolniczej ze względu na sezonowość upraw konieczne jest składowanie (pryzmowanie) kiszonki pod „gołym niebem” co łączy się z oczywistymi niedogodnościami i dyskomfortem dla lokalnej społeczności (kwaśny zapach odczuwalny w całej okolicy). W przypadku biogazowni komunalnej ten element jest całkowicie wyeliminowany. Substrat dostarczany jest na bieżąco do hermetycznych hal produkcyjnych. Nie ma potrzeby składowania substratu na otwartym powietrzu. W wielu wysoko rozwiniętych państwach tego typu instalacje znajdują się bezpośrednio na obszarach miejskich.
Należy podkreślić, że cechą nowoczesnych biogazowni komunalnych jest przeprowadzanie całego procesu przetwarzania odpadów w hermetycznej komorze, odizolowanej od środowiska zewnętrznego, a także pełna kontrola każdego etapu procesu wytwarzania biogazu i energii. Dzięki temu funkcjonowanie biogazowni nie wiąże się z żadnymi uciążliwościami dla lokalnej społeczności. Zakłady nie emitują uciążliwych zapachów, a jednocześnie stanowią bezpieczne i stabilne źródło czystej, odnawialnej energii, która może zasilać lokalnych odbiorców. Ponadto sam zakład tworzy nowe miejsca pracy. Co więcej, biogazownia stanowi skuteczny sposób na utylizację bioodpadów, a także pozwala ograniczyć koszty wytworzenia i produkcji energii, co dla odbiorców, czyli tych, którzy płacą rachunki za prąd i ciepło, ma niebagatelne znaczenie. Właśnie te zalety zadecydowały o popularności tego rozwiązania jako źródła energii w wielu europejskich państwach, np. w Austrii, Niemczech, czy u naszych południowych sąsiadów – w Czechach.
Sposób na trzy problemy w jednym rozwiązaniu
Jak wynika z informacji przedstawianych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w skali całego kraju nawet kilkaset gmin nie było w stanie w 2023 r. osiągnąć wymaganego prawem poziomu ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że minimalny poziom wynosił wówczas 35 proc. masy odpadów komunalnych wytworzonych na terenie każdej gminy. W 2025 r. poziom ten, zgodnie z ustawą, powinien wynieść 55 proc., co nakłada na samorządy nowe wyzwania. W realizacji tego zobowiązania pomocne mogą okazać się nowoczesne, w pełni hermetyczne zakłady przetwarzania odpadów zielonych i komunalnych, czyli biogazownie komunalne.
Z perspektywy gminy oraz jej mieszkańców, biogazownia komunalna przynosi cały szereg korzyści. Zwiększenie poziomu wykorzystania odpadów komunalnych zmniejsza presję związaną z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Co więcej, wytworzony w ten sposób biogaz może stać się substratem energetycznym zarówno do produkcji energii elektrycznej jak też cieplnej. Biogazownia stanowi zatem bardzo cenne narzędzie z punktu widzenia realizacji zadań własnych gminy. Jednocześnie dla mieszkańców stanowi swoistą polisę przed gwałtownym wzrostem kosztów związanych z utylizacją odpadów czy też nagłym wzrostem cen energii. W przypadku możliwych blackout’ów daje niezależność. W obecnych czasach to kolejny ważny argument w budowaniu energetyki rozproszonej.